Sự tiến bộ của khoa học đã giúp con người khám phá ra rằng, giới tính nam- nữ do nhiễm sắc thể Y quyết định. Tuy nhiên gần đây, các nhà khoa học nhận thấy loại gen này đang dần bị thoái hóa, có nguy cơ biến mất. Điều này sẽ trở thành mối đe dọa lớn đến khả năng duy trì nòi giống của con người trong tương lai.
Nhiễm sắc thể Y dần biến mất, con người trong tương lai sẽ ra sao?
Tìm hiểu về nhiễm sắc thể giới tính của con người
Giới tính của con người chúng ta được quyết định bởi các nhiễm sắc thể X và Y. Nếu là XX thì đứa trẻ sinh ra sẽ mang giới tính nữ. Còn nam giới là XY.
Thông thường, nhiễm sắc thể X có khoảng 900 gen quy định những đặc điểm khác nhau của cơ thể. Trong khi đó, nhiễm sắc thể Y lại ít gen hơn rất nhiều, chỉ khoảng 55 gen.
Tuy nhiên, nó lại gây ảnh hưởng lớn vì nhiễm sắc thể Y chứa một gen rất quan trọng tên là SRY, giúp kích hoạt sự phát triển giới tính nam trong phôi thai. Ở khoảng tuần thai thứ 12, SRY sẽ hoạt hóa gen SOX9, bắt đầu phát triển tinh hoàn tạo ra hormone nam, đảm bảo thai nhi lớn lên sẽ thành nam giới.
Nhiễm sắc thể Y dần biến mất, con người trong tương lai sẽ ra sao?
Hầu hết các động vật có vú đều giống như con người, tức là nhiễm sắc thể giới tính có một X mang rất nhiều gen và một Y chứa SRY với một số gen khác. Chính sự chênh lệch gen quá lớn giữa X và Y đã tạo ra nhiều vấn đề khác nhau.
Các nhà khoa học đã phát hiện ra rằng, cách đây khoảng 166 triệu năm trước, ở một loài động vật có vú, cụ thể là thú mỏ vịt Australia, X và Y từng là một cặp nhiễm sắc thể có số lượng gen bằng nhau. Thế nhưng hiện nay, Y chỉ còn 55 gen hoạt động.
Nhiễm sắc thể Y đang dần thoái hóa
Nhóm nghiên cứu của bà Jenny Graves, giáo sư di truyền học và phó hiệu trưởng Đại học La Trobe (Úc) ước tính, cứ mỗi 1 triệu năm, khoảng 5 gen của nhiễm sắc thể Y lại biến mất. Với tốc độ này, 55 gen cuối cùng sẽ biến mất sau 11 triệu năm nữa.
Điều này có nghĩa thế giới sẽ không còn giới tính nam. Quá trình sinh sản, duy trì nòi giống cũng bị đe dọa, dẫn đến sự tuyệt chủng loài người. Trừ khi, chúng ta tiến hóa thêm một gen giới tính mới.
Phát hiện một số loài gặm nhấm không có nhiễm sắc thể Y nhưng vẫn sống sót
Các nhà khoa học đã tìm ra hai dòng chuột dù mất nhiễm sắc thể Y nhưng vẫn tồn tại. Chúng là chuột chũi ở Đông Âu và chuột gai ở Nhật Bản. Không chỉ nhiễm sắc thể Y mà cả gen SRY của cả hai loài đều biến mất hoàn toàn. Bộ nhiễm sắc thể giới tính chỉ có X ở dạng đơn hoặc đôi.
Về chuột chũi, chúng ta chưa rõ chúng chia giới tính như thế nào khi không có bộ gen SRY. Nhưng ở chuột gai, các nhà khoa học Trường đại học Hokkaido đã nghiên cứu và phát hiện ra nhiều điều thú vị. Họ thấy rằng, hầu hết các gen trên nhiễm sắc thể Y của chuột gai đã chuyển sang các nhiễm sắc thể khác. Họ cũng không tìm thấy dấu hiệu của SRY hay gen nào thay thế.
Chuột gai ở Nhật Bản
Sau khi giải mã bộ gen của con chuột đực và con cái, các nhà khoa học phát hiện ra một sự khác biệt rất nhỏ gần gen giới tính SOX9 trên nhiễm sắc thể 3 của chuột gai. Đó là sự nhân đôi rất ít, chỉ có 17.000 cặp cơ bản trong số hơn 3 tỷ cặp, tồn tại ở tất cả con đực nhưng con cái không hề có.
Các nhà khoa học cho rằng, đoạn DNA nhân đôi rất nhỏ này có chứa "công tắc" bật SOX9 để phản ứng lại với gen SRY. Khi họ thực hiện thí nghiệm nhân đôi như vậy ở chuột thì SOX9 hoạt động mạnh lên. Điều này chứng tỏ, sự khác biệt này đã giúp SOX9 hoạt động mà không cần gen SRY.
Hy vọng nào cho tương lai con người?
Về mặt tiến hóa, sự biến mất không thể tránh khỏi của nhiễm sắc thể Y sẽ dự đoán tương lai tuyệt chủng của con người. Một số loài rắn và thằn lằn chỉ có con cái nhưng vẫn tạo ra trứng từ bộ gen của chúng thông qua quá trình sinh sản đơn tính. Tuy nhiên, quá trình này không thể xảy ra ở người và các động vật có vú khác. Bởi lẽ, cơ thể mỗi người có ít nhất 30 gen đặc biệt chỉ hoạt động khi được truyền lại từ tinh trùng của người bố.
Theo đó, muốn sinh sản, nữ giới cần tinh trùng của nam giới. Nếu nhiễm sắc thể Y biến mất, loài người sẽ tuyệt chủng trừ khi có sự tiến hóa gen giới tính mới.
Tất nhiên, quá trình tiến hóa này không ai có thể đoán trước được và nó thường kèm theo nhiều rủi ro. Một “cuộc chiến” tiến hóa giữa các gen giới tính có thể dẫn đến sự xuất hiện của chủng loài mới. Điều này thực tế đã diễn ra ở chuột chũi và chuột gai.
Như vậy, tương lai của Trái Đất sau 11 triệu năm nữa, con người có thể biến mất hoặc tiến hóa thành loài người có nhiều đặc điểm khác biệt so với hiện tại. Điều chúng ta có thể làm bây giờ là sống xanh, sạch, đẹp để bảo vệ sức khỏe cũng như môi trường, giảm nguy cơ thoái hóa gen qua các thế hệ.
XEM THÊM:
- Làn sóng Covid-19 mới tăng nhanh trên toàn cầu, dịch tại Việt Nam ra sao?
- Người đàn ông suýt mất chân chỉ vì nghiện thuốc lá
