Thành phố Hồ Chí Minh thời gian qua liên tục ghi nhận chùm ca ngộ độc botulinum, tuy nhiên thuốc Botulism Antitoxin Heptavalent (BAT) dùng để giải độc đặc hiệu cho ngộ độc botulinum đã hết nên tính mạng của các bệnh nhân đang “ngàn cân treo sợi tóc”.
2/3 bệnh nhân ngộ độc Botulinum tại TP.HCM phải điều trị thở máy
TP.HCM: Liên tiếp các trường hợp ngộ độc botulinum
Trong tuần qua, các bệnh viện tại TP Hồ Chí Minh tiếp nhận 6 trường hợp bị ngộ độc botulinum có nguồn gốc từ thực phẩm. Trong đó, 5 trường hợp bị ngộ độc do ăn giò lụa kẹp bánh mì mua từ người bán dạo và 1 trường hợp lớn tuổi nhất nghi do ăn một loại mắm đã được ủ lâu ngày.
Độc tố botulinum là một chất kịch độc và muốn giải độc này phải có thuốc BAT. Tuy nhiên, hai lọ thuốc giải độc cuối cùng tại Việt Nam đã được dùng cho ba em bé, còn ba người lớn - nằm tại hai bệnh viện Chợ Rẫy và Nhân dân Gia Định - tình trạng yếu liệt cơ nặng không có thuốc nên các bác sĩ chỉ có thể điều trị hỗ trợ.
“Với tình trạng thiếu thuốc giải như hiện nay, chúng tôi chỉ có thể điều trị hỗ trợ cho người bệnh bằng phương pháp nuôi ăn và thở máy để duy trì sự sống. Chất độc botulinum đã khiến các bệnh nhân bị tổn thương thần kinh dẫn tới liệt cơ. Việc thở máy chỉ là giải pháp tình thế, nếu không sớm có thuốc giải thì bệnh nhân sẽ đối mặt với nhiều biến chứng, tình huống xấu nhất là tử vong” - TS.BS Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt Đới, Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ.
Liên quan đến vấn đề đáp ứng khẩn cấp thuốc BAT, Bệnh viện Chợ Rẫy đã có văn bản khẩn gửi đến Bộ Y tế trình bày về tính cấp thiết phải có thuốc giải độc điều trị cho người bệnh.
“Chỉ có thuốc giải BAT mới giúp trung hòa độc tố Botulinum còn lại trong máu, ngăn chúng tấn công vào hệ thần kinh và giảm độ nặng triệu chứng cho các bệnh nhân. Những trường hợp được xác định ngộ độc botulinum thì việc chỉ định sử dụng thuốc giải độc BAT càng sớm sẽ càng hiệu quả. Trong ngành y, việc dự phòng tốt hơn là điều trị nên khi phát sinh ca mới chúng ta cần phải có ngay thuốc giải để cứu mạng người” - BS Hùng nói.
Thuốc BAT là loại thuốc quý hiếm không chỉ ở Việt Nam mà hiếm cả trên toàn cầu, có giá hơn 8.000 USD/lọ. Không những đắt đỏ mà thuốc còn rất hiếm, hiện trên thế giới chỉ có một công ty tại Canada sản xuất. Trước năm 2020, Việt Nam không có thuốc giải botulinum. Chỉ đến khi xảy ra vụ ngộ độc pate Minh Chay khiến nhiều người rơi vào nguy kịch, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) mới hỗ trợ thuốc này cho Việt Nam.
Khẩn trương tìm nguồn thuốc BAT giải độc cho bệnh nhân
Bộ Y tế vào cuộc – Nếu không mua được thì nhờ hỗ trợ từ WHO
Đại diện Cục Quản lý Dược - Bộ Y tế cho biết, Cục đã nhận được thông tin và liên hệ với nhà nhập khẩu là Công ty CPC1, trao đổi với công ty về việc đặt hàng.
"Phía nhà nhập khẩu đã liên hệ với nhà cung ứng phía nước ngoài để làm các thủ tục nhập khẩu"- đại diện Cục Quản lý Dược nói.
Cục cũng đã liên hệ với Tổ chức Y tế thế giới, trong tình huống không mua được thuốc giải botulinum sẽ nhờ hỗ trợ từ WHO.
Tuy nhiên, theo TS.BS Quốc Hùng, nếu mua thuận lợi, thời gian từ khi đặt mua đến khi thuốc được nhập về có thể kéo dài rất lâu, nhanh nhất là 2 tuần. Còn trường hợp chờ nhận thuốc giải botulinum tài trợ từ Tổ chức Y tế Thế giới, thời gian thuốc về đến Việt Nam cũng hơn một tuần. Ngoài ra, việc truyền thuốc giải quá muộn so với thời điểm nhập viện cũng không mang lại tác dụng giải độc cho nạn nhân.
Hiện tại, 2 bệnh nhân 18 tuổi và 45 tuổi phải thở máy, sức cơ chỉ còn 1/5. Trong khi đó, tình trạng sức cơ của bệnh nhân 26 tuổi là 3/5, chưa cần hỗ trợ hô hấp nhưng diễn tiến nguy cơ có thể cần thở máy.
Cần có cơ chế dự phòng thuốc hiếm như thuốc giải botulinum
Theo tìm hiểu, hiện một số bệnh viện lớn vẫn mua thuốc hiếm dự phòng nhưng danh mục không thể đầy đủ theo nhu cầu. Bởi như ngộ độc botulinum, một lọ thuốc giải độc BAT đặc hiệu có giá thành lên đến 8.000 USD, nếu bệnh viện mua dự trữ nhưng thời gian dài chưa sử dụng thì lãng phí vì thuốc hết hạn.
Ông Lê Việt Dũng - Phó Cục trưởng Cục Quản lý Dược cho biết hiện nay, việc mua sắm thuốc thuộc danh mục thuốc hiếm vẫn được thực hiện bởi các cơ sở khám chữa bệnh, theo quy định về mua sắm, đấu thầu thuốc.
Về cơ bản, nguồn cung tổng thể với các thuốc hiếm là không thiếu, chỉ thiếu ở một số cơ sở y tế do còn tồn tại nhiều khó khăn trong công tác dự trù, xác định nhu cầu do phụ thuộc vào tình hình bệnh tật phát sinh của từng năm và trong công tác thực hiện mua sắm.
Các giải pháp trong thời gian tới để đảm bảo thuốc hiếm, ông Dũng cho biết, Bộ Y tế đang triển khai xây dựng Danh mục thuốc thiếu, có nguy cơ thiếu hàng năm để có kế hoạch chủ động đảm bảo nguồn cung với các thuốc này. Trong đó, dự kiến đề xuất một số cơ chế sau:
Thứ nhất, có cơ chế đặc thù về tài chính như: Bố trí, phân bổ nguồn ngân sách nhà nước để các cơ sở khám chữa bệnh chủ động dự trù những mặt hàng thuốc hiếm, thuốc hạn chế nguồn cung.
Thứ hai, có giải pháp, cơ chế để các cơ sở khám chữa bệnh có thể mua sắm, dự trữ một số thuốc chống độc, ngộ độc, chấp nhận hủy bỏ khi không có bệnh nhân dẫn đến thuốc hết hạn.
Thứ ba, có chính sách khuyến khích các doanh nghiệp dược trong nước triển khai sản xuất mặt hàng thuốc hiếm để chủ động nguồn cung trong nước.
Bên cạnh đó, ông Dũng cũng khuyến cáo vấn đề phòng chống ngộ độc botulinum, yêu cầu người dân cần đặc biệt chú ý đến việc đảm bảo vệ sinh trong chế biến thực phẩm tươi sống, không sử dụng mật ong cho trẻ nhỏ dưới 1 tuổi. Đối với thực phẩm đóng hộp, cần lựa chọn loại có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, quy cách đóng gói an toàn, có ghi hạn sử dụng.
Khi phát hiện thực phẩm có màu, có mùi lạ cần thông báo với nhà bán hàng, nơi cung cấp hoặc cơ quan chức năng can thiệp. Tuyệt đối không tiêu thụ thực phẩm nghi ngờ kém chất lượng để đảm bảo sức khỏe cũng như tính mạng cho mình và cả gia đình.
XEM THÊM:
