Các nhà khoa học tại Trung tâm Y tế Cedars-Sinai, thành phố Los Angeles, Hoa Kỳ đã phát hiện ra rằng gan nhiễm mỡ, một tình trạng liên quan chặt chẽ với bệnh béo phì, có khả năng thúc đẩy sự di căn của ung thư đại trực tràng đến gan. Nghiên cứu này được đăng tải trên tạp chí Cell Metabolism vào ngày 11/05/2023 và được kỳ vọng sẽ mang đến những mục tiêu mới trong điều trị căn bệnh ung thư này.
Gan nhiễm mỡ là yếu tố thúc đẩy quá trình di căn gan ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng
Gan nhiễm mỡ thúc đẩy quá trình di căn của ung thư đại trực tràng như thế nào?
Ung thư đại trực tràng (CRC) là bệnh ung thư phổ biến thứ ba và là nguyên nhân gây tử vong thứ hai liên quan đến ung thư với khoảng 900.000 ca tử vong mỗi năm trên toàn thế giới.
Các vị trí di căn thường gặp của ung thư đại trực tràng bao gồm: Gan, phổi, xương và phúc mạc. Trong đó, gan là vị trí di căn phổ biến nhất bởi ruột được liên kết trực tiếp với gan thông qua hệ thống tĩnh mạch cửa, đây là điều kiện để tế bào ung thư có thể dễ dàng di chuyển (di căn) từ ruột tới gan.
Ekihiro Seki, giáo sư Y học và Khoa học Y sinh tại Trung tâm Y tế Cedars-Sinai, đồng thời cũng là tác giả chính của nghiên cứu cho biết: “Hiện có khoảng 25% đến 30% người trưởng thành ở Hoa Kỳ bị béo phì, đây là yếu tố nguy cơ khiến họ có khả năng cao bị gan nhiễm mỡ. Trong số những mẫu bệnh nhân ung thư đại trực tràng mà chúng tôi thu thập được, có khoảng 40% bệnh nhân bị gan nhiễm mỡ, nhưng còn nhiều trường hợp bị bỏ sót bởi các bác sĩ không coi đây là yếu tố thúc đẩy ung thư di căn nên thường bỏ qua chỉ định chụp MRI. Cuối cùng, 70% bệnh nhân ung thư đại trực tràng sẽ bị di căn gan, đây là nguyên nhân chính gây tử vong cho những bệnh nhân này”.
Theo Seki, anh ấy và các đồng nghiệp đã cố gắng khám phá lý do vì sao một số bệnh nhân lại tiến triển di căn gan trong khi một số khác lại không. Giả thuyết mà Seki và cộng sự đặt ra đó là gan nhiễm mỡ chính là nguyên nhân gây ra sự khác biệt này.
Để tìm hiểu cơ chế gan nhiễm mỡ thúc đẩy quá trình di căn gan ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng, Seki và các cộng sự đã bắt đầu tiến hành nghiên cứu trên đối tượng là những con chuột nhắt được sử dụng trong phòng thí nghiệm. Đây là những con chuột đã bị ung thư đại trực tràng và di căn gan, một số con trong đó được cho ăn chế độ nhiều chất béo khiến chúng bị gan nhiễm mỡ.
Chuột nhắt trắng là loại động vật được sử dụng nhiều nhất trong mục đích thí nghiệm
Chuột nhắt trắng là loại động vật thường được sử dụng trong phòng thí nghiệm vì chúng có kích thước nhỏ, khá vô hại, dễ nuôi, tốc độ sinh sản nhanh nên có thể đáp ứng được nhu cầu thí nghiệm. Đặc biệt, chuột nhắt có hệ gen giống với gen người tới 90%, điều này giúp nó trở thành con vật trung gian thích hợp, giúp các nhà nghiên cứu tìm hiểu cách thức gen người phản ứng với những nhân tố môi trường. Hay nói cách khác, vấn đề xảy ra trên chuột cũng khá tương đồng với con người. Việc nghiên cứu trên chuột sẽ là một bước quan trọng, tạo tiền đề cho các thử nghiệm tiếp theo được tiến hành trên người.
Sau một thời gian nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện ra rằng, tế bào gan ở những con chuột bị gan nhiễm mỡ đã tạo ra một lượng lớn các túi ngoại bào. Các túi ngoại bào này có chứa ba loại microRNA kích thích sự phát triển, di căn và xâm lấn của tế bào ung thư. Tế bào ung thư đại trực tràng tiếp nhận các túi ngoại bào này, microRNA được giải phóng từ túi và tiếp tục phản ứng với một loại protein khác gọi là protein liên kết. Phản ứng đó thúc đẩy sự phát triển và di căn của khối u ác tính tới gan.
Ngoài ra, điều kiện để xuất hiện ung thư di căn đó là tế bào ung thư phải được tách khỏi vị trí khối u nguyên phát, vượt qua quá trình bắt giữ và tiêu diệt của hệ thống miễn dịch, sau đó theo vòng tuần hoàn tới vị trí mới rồi phát triển ở đó. Trong khi nghiên cứu lại cho thấy sự kết hợp giữa microRNA và protein liên kết còn gây ức chế hệ thống miễn dịch trong môi trường xung quanh khối u. Nhờ vậy mà các tế bào ung thư đại trực tràng có thể dễ dàng di căn tới gan hoặc các cơ quan khác mà không bị tiêu diệt bởi hệ miễn dịch.
Làm sao để ngăn ngừa ung thư đại trực tràng di căn gan do gan nhiễm mỡ?
Nghiên cứu của Seki và các cộng sự tới từ Trung tâm Y tế Cedars-Sinai đã cung cấp một cái nhìn sâu sắc về cơ chế thúc đẩy quá trình di căn gan của ung thư đại trực tràng, qua đó đòi hỏi người bệnh cũng như những bác sĩ chuyên khoa Ung bướu cần quan tâm nhiều hơn tới tình trạng gan nhiễm mỡ trong quá trình điều trị ung thư đại trực tràng.
Để ngăn ngừa tình trạng ung thư đại trực tràng di căn gan do gan nhiễm mỡ, người bệnh cần áp dụng một số biện pháp sau:
- Giảm cân: Giảm cân bằng một chế độ dinh dưỡng nhiều rau xanh, chất béo lành mạnh, hạn chế chất béo xấu, không ăn quá nhiều thịt đỏ; tăng cường tập thể dục chính là biện pháp tốt nhất giúp kiểm soát bệnh lý gan nhiễm mỡ.
- Tăng cường một số thực phẩm tốt cho gan: Rau họ cải (bông cải xanh, cải xoăn, cải bruxen…); tỏi; nghệ; củ dền đỏ; nấm (nấm đuôi gà tây, nấm sò); quả bơ; dầu oliu nguyên chất.
Rau họ cải là thực phẩm tốt cho gan, phòng gan nhiễm mỡ hiệu quả
- Tránh thực phẩm gây hại cho gan: Protein đậu nành tinh chế (có trong thực phẩm ăn kiêng, thanh protein, chế độ ăn keto…); đường fructose (siro ngô, đường mía, mật hoa agave…); dầu thực vật (dầu hạt cải, dầu đậu nành, dầu ngô); bột whey protein; maltodextrin (trong các loại bột protein, bánh pudding, tá dược sử dụng trong dược phẩm); độc tố aflatoxin có trong thực phẩm bị nấm mốc; bột ngọt, mì chính.
- Người bệnh ung thư đại trực tràng cần được kiểm tra, đánh giá chức năng gan thường xuyên để sớm phát hiện và ngăn chặn tình trạng di căn gan. Một số biểu hiện cho thấy tế bào ung thư đã di căn tới gan: Vàng da, bụng trướng, đau tức hạ sườn phải.
Như vậy, gan nhiễm mỡ thực sự là một yếu tố thúc đẩy quá trình di căn gan ở bệnh nhân ung thư đại trực tràng. Từ đó, người bệnh cần có một chiến lược toàn diện hơn trong điều trị căn bệnh này. Hãy theo dõi chúng tôi để cùng cập nhật những thông tin mới nhất về chủ đề ung thư. Cám ơn các bạn đã đón xem!
XEM THÊM:
- Ý nghĩa của xét nghiệm định lượng CEA đối với người bệnh ung thư
- Xét nghiệm phết tế bào cổ tử cung có tác dụng gì?
