Bộ Y tế cảnh báo những thực phẩm dễ nhiễm độc tố Botulinum

Trước vụ ngộ độc botulinum do ăn cá chép muối ủ chua ở Quảng Nam, Bộ Y tế tiếp tục cảnh báo những thực phẩm dễ phát sinh độc tố botulinum.

Ngộ độc Botulinum do ăn cá chép muối ủ chua

Độc tố botulinum nguy hiểm thế nào?

   Vài năm gần đây, số vụ ngộ độc do độc tố botulinum tăng cao. Trong đó gần nhất là trường hợp 10 người tại tỉnh Quảng Nam nhập viện cấp cứu sau khi ăn món cá chép muối ủ chua, 1 người đã tử vong. Theo TS Lê Quốc Hùng (trưởng khoa bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Chợ Rẫy, TP.HCM), các bệnh nhân này đều bị ngộ độc botulinum.

   Trước đó, sự việc ngộ độc "pate Minh Chay" vào tháng 7/2020 cũng được dư luận quan tâm. Thời điểm đó, trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai liên tiếp tiếp nhận các trường hợp đến khám sức khỏe sau khi ăn Pate Minh Chay với biểu hiện mỏi, yếu cơ. Sau khi kiểm tra, cơ quan chức năng phát hiện một số sản phẩm "Pate Minh Chay" ở các lô khác nhau bị nhiễm Clostridium botulinum type B.

   Theo Cục An toàn thực phẩm, Botulinum có độc lực rất mạnh, ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe. Thời gian ủ bệnh do ăn phải độc tố này là từ 8 - 10 giờ, có trường hợp 4 giờ. Người bị ngộ độc có biểu hiện chủ yếu như: Nôn, buồn nôn, nhức đầu, chóng mặt, mệt mỏi, yếu ớt, da khô; đau bụng, bụng chướng, táo bón, thường ít tiêu chảy; không sốt hoặc sốt nhẹ, không rối loạn ý thức. Sau đó, bệnh nhân có thể xuất hiện triệu chứng thần kinh điển hình như: sụp mi, nhìn đôi, nhai nuốt khó khăn; nói ngọng. Các triệu chứng liệt cơ có đặc điểm thường liệt cả hai bên đối xứng, xuất phát từ vùng đầu mặt, cổ lan xuống chân, nếu nhiễm độc mức độ nặng, bệnh tiến triển nhanh, người bệnh có thể liệt tất cả các cơ dẫn đến ứ đọng đờm dãi, suy hô hấp, gây ngừng thở dẫn đến tử vong.

   Triệu chứng về tiêu hoá vẫn tiếp tục theo chiều hướng: Táo bón, giảm tiết dịch tiêu hoá, khô miệng, khô họng.

   Bệnh có thể kéo dài từ 4 - 8 ngày. Ngộ độc do Clostridium Botulinum rất hiếm nhưng được biết tới nhiều vì tiên lượng nặng, tỉ lệ tử vong cao. Bệnh hồi phục tương đối chậm, thường để lại di chứng; nếu không được điều trị có thể tử vong sau 3 - 4 ngày. Hiện nay với các phương pháp điều trị tích cực, nhanh chóng, tỷ lệ tử vong còn khoảng 10%. Theo chuyên gia của Cục An toàn thực phẩm, ngộ độc Botulinum xảy ra do sử dụng đồ ăn, thức uống nhiễm vi khuẩn này khi chúng đã sinh ra độc tố hoặc do ăn uống phải thực phẩm chứa nha bào Botulinum. Khi vào đường tiêu hóa, nha bào phát triển, sinh ra độc tố và gây bệnh.

Thực phẩm đóng hộp dễ nhiễm độc Botulinum

Những thực phẩm dễ nhiễm độc Botulinum

   Bộ Y tế cảnh báo, độc tố Botulinum thường được tìm thấy trong 4 loại thực phẩm, bao gồm:

• Các loại rau được bảo quản bằng cách lên men.
• Cá chế biến sẵn, bao gồm cá ngừ đóng hộp, cá lên men, muối và hun khói.
• Các sản phẩm thịt chế biến sẵn, chẳng hạn như giăm bông và xúc xích.
• Thực phẩm đóng hộp tại nhà chưa được chế biến kỹ lưỡng.

   Cục An toàn thực phẩm thông tin, vi khuẩn botulinum tồn tại ở nhiều môi trường khác nhau, gặp môi trường bất lợi nó tạo lớp vỏ bọc (nha bào), khi gặp môi trường thuận lợi, có dinh dưỡng, thiếu không khí, các bào tử này phá vỡ vỏ bọc, sinh sôi, phát triển và sinh độc tố. Do vậy, đối với những thực phẩm đã nhiễm vi sinh vật, bào tử, độc tố, tốt nhất là không nên tiếp tục sử dụng.

   Cục An toàn thực phẩm cũng đưa ra lưu ý, thực phẩm đóng hộp được chế biến và đóng gói thủ công trong điều kiện sản xuất không đảm bảo dễ có nguy cơ bị ngộ độc botulinum nhất. Ngoài ra, tất cả các loại thực phẩm khác như: Rau, củ, quả, hải sản... vẫn có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn botulinum nếu không bảo đảm an toàn thực phẩm và được ủ, bọc kín. Đặc biệt, nguy cơ ngộ độc botulinum cũng dễ xuất hiện khi thói quen sử dụng túi hút khí chứa đựng thực phẩm gia tăng, không đun chín kỹ thực phẩm trước khi ăn.

   Theo TS Cường, Giám đốc Trung tâm bệnh nhiệt đới (Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội) cho biết, dấu hiệu nhận biết đồ hộp có thể chứa Botulinum là các đồ hộp bị phồng (do vi khuẩn sinh hơi). Nếu ăn phải thực phẩm này, sau 4 - 6 giờ sẽ xuất hiện các triệu chứng thần kinh như: mệt mỏi, sụp mi mắt, yếu cơ, khó nuốt, nói ngọng, khó thở. Bệnh này không gây nôn, tiêu chảy mất nước như các bệnh ngộ độc thực phẩm khác (độc tố tụ cầu, salmonella...).

Bộ Y tế khuyến cáo phòng chống ngộ độc do Botulinum

   Để phòng chống ngộ độc do Botulinum, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) khuyến cáo:

- Trong sản xuất, chế biến, các cơ sở phải dùng những nguyên liệu bảo đảm an toàn thực phẩm, tuân thủ theo đúng yêu cầu quy định về vệ sinh. Trong sản xuất đồ hộp, phải chấp hành chế độ khử khuẩn một cách nghiêm ngặt.

- Người dân chỉ sử dụng các sản phẩm thực phẩm, nguyên liệu thực phẩm có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng, tuyệt đối không sử dụng các sản phẩm đóng hộp đã hết hạn sử dụng, bị phồng, bẹp, biến dạng, hoen gỉ, không còn nguyên vẹn hoặc có mùi vị, màu sắc thay đổi khác thường.

- Thực hiện ăn chín, uống sôi; ưu tiên ăn các thực phẩm mới chế biến, mới nấu chín.

- Người dân không nên tự đóng gói kín các thực phẩm và để kéo dài trong điều kiện không phải đông đá. Với các thực phẩm lên men, đóng gói hoặc che đậy kín theo cách truyền thống (như dưa muối, măng, cà muối...) cần đảm bảo phải chua, mặn. Khi thực phẩm hết chua thì không nên ăn.

- Khi người dân xuất hiện các triệu chứng ngộ độc Botulinum, cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

XEM THÊM:

• Ngộ độc liên tiếp do ăn cá chép muối ủ chua: Botulinum nguy hiểm cỡ nào
• Virus ngày càng nhiều và nguy hiểm hơn với loài người