Hội chứng Cushing sẽ rất nguy hiểm nếu người bệnh không nắm được bản chất, nguyên tắc điều trị cũng như những lưu ý trong quá trình dùng thuốc. Còn khi đã biết được những điều đó thông qua việc theo dõi các nội dung sau đây và thực hiện theo những lời khuyên của chúng tôi, bệnh sẽ được cải thiện tốt hơn. Vì vậy, đừng bỏ lỡ bài viết nhé!
Hội chứng Cushing là gì?
Hội chứng Cushing là gì?
Hội chứng Cushing là một bệnh lý thường gặp trong lâm sàng do rối loạn chức năng vỏ tuyến thượng thận, gây tăng mạn tính nồng độ hormon glucocorticoid trong cơ thể. Trong đó, tuyến thượng thận là một tuyến nhỏ, nhìn giống cái mũ úp lên mặt trên của thận (hình ảnh). Tuyến này giúp điều hòa chuyển hóa, miễn dịch, huyết áp và nhiều chức năng quan trọng khác.
Hình ảnh tuyến thượng thận
Vỏ thượng thận sản xuất Glucocorticoid (chủ yếu là cortisol), mineralocorticoid (chủ yếu aldosterone), Androgens. Hoạt động tiết cortisol và một số androgen của tuyến này được điều hòa bởi hormon ACTH (được tiết ra bởi tuyến yên trên não). Thông tin này sẽ giúp bạn hiểu hơn về cơ chế bệnh sinh của hội chứng Cushing.
Dựa vào nguyên nhân gây tăng mạn tính hormon glucocorticoid mà hội chứng Cushing được phân thành nhiều loại khác nhau:
- Bệnh Cushing: Có nguyên nhân xuất phát từ việc tuyến yên tăng tiết ACTH (do u tuyến yên) gây quá sản tuyến thượng thận cả hai bên, làm tăng tiết không kiểm soát cortisol. Ở người mắc bệnh Cushing, khi xét nghiệm sẽ thấy nồng độ cortisol huyết tăng và mất nhịp tiết ngày đêm, nồng độ ACTH tăng.
- Hội chứng Cushing (hội chứng không phụ thuộc ACTH): Hội chứng này xuất phát từ tình trạng u tế bào lớp vỏ thượng thận gây tăng tiết cortisol. Với người mắc hội chứng này, khi xét nghiệm nồng độ Cortisol huyết thanh lúc đói tăng và cũng bị mất nhịp tiết ngày đêm, tuy nhiên nồng độ ACTH lại giảm.
- Hội chứng giả Cushing (Cushing do thuốc): Đây là tình trạng rất thường gặp hiện nay, là hậu quả của việc dùng lạm dụng corticoid, không theo đơn của bác sĩ hoặc uống thuốc đông y trộn corticoid. Uống corticoid với liều cao trong thời gian dài khiến nồng độ corticoid trong máu luôn cao đồng thời tuyến thượng thận bị suy do bị ức chế trong thời gian dài. Ở bệnh nhân mắc hội chứng giả Cushing, khi xét nghiệm sẽ thấy nồng độ Cortisol huyết thanh giảm, có tiền sử dùng thuốc Corticoid (Prednisolon, dexamethasone, K-Cord, Medrol...).
Hội chứng giả Cushing do thuốc
Trong đó, tỷ lệ mắc hội chứng giả Cushing là rất cao, với khả năng giảm viêm rất tốt nên rất nhiều người thường lạm dụng nó, thường gặp ở người dùng thuốc corticoid bừa bãi khi mắc các bệnh lý đau mạn tính (bệnh xương khớp, bệnh gout), bệnh lý về máu, bệnh lý viêm kéo dài (hen phế quản, viêm phế quản mạn tính…)
Triệu chứng của hội chứng Cushing
Người ta thường hay ví von người mắc hội chứng Cushing có thân hình giống như “củ khoai tây cắm 4 cái tăm”, nghĩa là phần thân bị phù nhưng tay chân lại bị teo tóp. Cụ thể, những triệu chứng của hội chứng Cushing là:
- Thường bị béo phì phần thân trên, mặt phù, quanh cổ có nhiều mỡ tạo ngấn như cổ trâu, tay chân bị gầy.
- Người luôn trong trạng thái mệt mỏi, yếu cơ.
- Da mỏng, xuất hiện các vết rạn màu đỏ tía, da dễ bị nhạy cảm, dễ mọc mụn.
- Vết thương khó lành.
- Xương yếu, giòn và dễ gãy.
- Tiểu nhiều lần trong ngày.
- Huyết áp tăng.
- Thay đổi tính tình, dễ cáu gắt, thường trong trạng thái lo lắng, căng thẳng, phiền muộn.
- Ở phụ nữ: Rối loạn kinh nguyệt, ở mặt, cổ, ngực và đùi phát triển nhiều lông (rậm lông).
- Ở nam giới: người bệnh có thể bị liệt dương.
- Trẻ em bị chậm tăng trưởng, tâm thần
Triệu chứng của hội chứng Cushing
Điều trị bệnh Cushing
Với bệnh Cushing và hội chứng Cushing do khối u bất thường ở tuyến yên hoặc lớp vỏ thượng thận, tùy vào tình trạng mà bác sĩ có thể chỉ định điều trị bằng phương pháp phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị để loại bỏ khối u.
Với hội chứng giả Cushing có nguyên nhân do dùng thuốc, bác sĩ sẽ chỉ định liệu trình làm giảm dần lượng thuốc đưa vào cơ thể (cai cortisol) hoặc chỉ định các loại thuốc có chức năng ngăn chặn tác động của cortisol lên cơ thể.
Với trường hợp bệnh Cushing được gây ra bởi thuốc, bác sĩ có thể thay đổi liều lượng thuốc để làm giảm lượng corticoid hay chỉ định các loại thuốc có chức năng ngăn chặn các tác động của cortisol lên cơ thể.
Việc sử dụng phương pháp nào sẽ là do bác sĩ chỉ định sau khi chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây bệnh. Còn với bệnh nhân, họ cần chú ý:
- Khi thăm khám, bệnh nhân cần nói với bác sĩ tất cả các loại thuốc đang sử dụng, bao gồm thuốc tây, thuốc đông y, thực phẩm chức năng, đặc biệt là các thuốc đông y dạng bột không có nhãn mác, chưa được cấp phép- vì đây là những loại có khả năng được trộn corticoid là rất cao.
- Tuân thủ tuyệt đối theo phác đồ điều trị của bác sĩ. Đặc biệt là khi dùng thuốc để cai corticoid, người bệnh chú ý không được tự ý ngừng thuốc đột ngột để tránh bị suy tuyến thượng thận cấp.
- Trong quá trình điều trị, tuyệt đối không được tự ý dùng các thuốc giảm đau, thuốc chống dị ứng, thuốc chống viêm vì khả năng rất cao nó cũng chứa thành phần corticoid. Đặc biệt, người bệnh không được dùng các thuốc đông y không rõ nguồn gốc, thành phần, chưa được cấp phép phân phối trên thị trường.
Ngoài ra, người bệnh cần chú ý giảm rượu bia, ăn uống đủ chất để phòng tránh nguy cơ suy dinh dưỡng, tập luyện thể dục thể thao nhẹ nhàng, tránh các tổn thương cơ thể), tái khám thường xuyên theo lời dặn của bác sĩ.
Người bệnh cần tái khám thường xuyên và tuân theo chỉ định của bác sĩ
Cushing là một căn bệnh nguy hiểm, nếu không được điều trị đúng và kịp thời, người bệnh có cơ gặp biến chứng nguy hiểm như suy thượng thận cấp gây trụy mạch, rối loạn điện giải nặng, viêm loét dạ dày - tá tràng gây chảy máu tiêu hóa, tăng huyết áp, đái tháo đường do thuốc… Vì vậy, người bệnh tuyệt đối không được chủ quan mà cần điều trị một cách nghiêm túc, tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ.
Hy vọng đến đây, bạn đã có những kiến thức nhất định về Cushing và nắm được các lưu ý để quá trình điều trị bệnh được hiệu quả nhất. Cảm ơn bạn đã theo dõi bài viết, chúc bạn sức khỏe!
XEM THÊM:
- Tất tần tật những điều cần biết về bệnh chốc mép (lở mép)
- Hội chứng buồng trứng đa nang - bạn biết gì về căn bệnh này?
.jpg)
.png)
.png)
.jpg)
